HACİZ MÜZEKKERESİ VE HACİZ İHBARNAMESİ

BORÇLUNUN MALLARINA HACİZ KONULMASI

Haciz, kural olarak kesinleşmiş bir icra takibinin konusu olan belli bir para alacağının ödenmesini sağlamak için bu yolda talepte bulunan alacaklı lehine, söz konusu alacağı karşılayacak miktar ve değerdeki borçluya ait mal ve haklara icra dairesi tarafından hukuken el konulmasıdır.

Borçlunun kendisine ait malvarlığı değerleri üzerine haciz konulabileceği gibi borçlunun 3.kişilerde bulunan mal, hak ve alacaklarına haciz konulabilecektir. İcra İflas Kanununa göre borçlunun 3. kişilerde bulunan mal, hak ve alacaklarına haciz müzekkeresi ve haciz ihbarnamesi yoluyla haciz konulabilecektir.

Yazımızda öncelikle haciz müzekkeresi ve haciz ihbarnamesi hakkında bilgi verilecek olup daha sonrasında her iki müessese arasındaki farklar ele alınacaktır.

 

HACİZ MÜZEKKERESİ

İcra İflas Kanunu m.78’de haciz müzekkeresine ilişkin düzenleme yer almaktadır. Buna göre ödeme emrindeki müddet geçtikten ve borçlu itiraz etmiş ise itirazı kaldırıldıktan sonra mal beyanını beklemeksizin alacaklı, haciz konmasını isteyebilir.

Borçlunun, 3.kişilerde doğmuş veya doğması muhtemel mal, hak ve alacakları hakkında haciz konulabilmesi için icra dairesi tarafından yazılan haciz müzekkeresi 3. kişilere gönderilir.

Haciz müzekkeresinde 3.kişi, kendi nezdinde borçluya ait mal, hak veya alacak var ise icra dairesine teslim eder; haczedilecek bir mal, hak veya alacağın bulunmaması halinde buna ilişkin bildirimde bulunur.

HACİZ MÜZEKKERESİ NASIL GÖNDERİLİR?

Alacaklı haciz talebinde bulunmaksızın Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi üzerinden, bu sistemle bütünleşmiş bilişim sistemleri vasıtasıyla borçlunun mal, hak veya alacağını sorgulayabilir. Sorgulama sonunda Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi, varsa borçlunun mal, hak veya alacağının mahiyeti ve detayı hakkında bilgi verir ve bu durumda sistem üzerinden de haciz talep edilebilir. Bu takdirde icra dairesi, 3.kişilerde olduğu tahmin edilen alacaklıya ait mal, hak veya alacak hakkında bilgi vermesi adına elektronik ortamda 3.kişilere haciz müzekkeresi yazar.

HACİZ MÜZEKKERESİ SONUÇLARI

İcra dairesi tarafından yazılan haciz müzekkeresi 3.kişide doğmuş veya doğacak olan borçluya ait mal, alacak ve hakların üzerine haciz konulmasını sağlamaktadır. Haciz müzekkeresinin yazıldığı tarihte 3.kişide borçluya ait mal, alacak veya hak bulunmamasına rağmen böyle bir hakkın daha sonra doğması halinde bunlar üzerinde de haciz konulmasını sağlar.

Üçüncü kişinin, haciz müzekkeresine 7 gün içerisinde cevap vermemesi veya itiraz etmemesi halinde müzekkerede yazılı olan borç 3.kişide olduğu varsayılmayacaktır. Üçüncü kişinin, haciz müzekkeresine itiraz etmesi üzerine alacaklının itirazın iptaline yönelik herhangi bir dava açamaz.

 

HACİZ İHBARNAMESİ

Kesinleşmiş bir icra takibinde alacaklının talebi üzerine borçluya ait malı elinde bulunduran üçüncü şahsa bundan böyle taşınır malı ancak icra dairesine teslim edebileceğini, malı takip borçlusuna vermemesini, aksi takdirde malın bedelini icra dairesine ödemek zorunda kalacağını bildiren yazı haciz ihbarnamesidir.

Haciz ihbarnamesini alan üçüncü şahıs; borcu olmadığı veya malın yedinde bulunmadığı veya haciz ihbarnamesinin tebliğinden önce borç ödenmiş veya mal istihlak edilmiş veya kusuru olmaksızın telef olmuş veya malın borçluya ait olmadığı veya malın kendisine rehnedilmiş olduğu veya alacak borçluya veya emrettiği yere verilmiş olduğu gibi bir iddiada ise, keyfiyeti, haciz ihbarnamesinin kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde icra dairesine yazılı veya sözlü olarak bildirmeye mecburdur.

Haciz ihbarnamesi gönderilen borçlu, ihbarnameye itiraz etmezse mal yedinde veya borç zimmetinde sayılır.

 

HACİZ İHBARNAMESİ NASIL GÖNDERİLİR?

Alacaklı talebi ile kendisine haciz ihbarnamesi gönderilen 3.kişi yukarıda söz etmiş olduğumuz gibi itiraz hakkına sahiptir. Birinci haciz ihbarnamesine itiraz etmeyen borçluya, malın kendi yedinde bulundurulduğunu bildirir ikinci haciz ihbarnamesi gönderilir.

İkinci haciz ihbarnamesine süresi içinde itiraz etmeyen ve zimmetinde sayılan borcu icra dairesine ödemeyen veya yedinde sayılan malı icra dairesine teslim etmeyen üçüncü şahsa on beş gün içinde parayı icra dairesine ödemesi veya yedinde sayılan malı teslim etmesi yahut bu süre içinde menfi tespit davası açması, aksi takdirde zimmetinde sayılan borcu ödemeye veya yedinde sayılan malı teslime zorlanacağı üçüncü haciz ihbarnamesi ile bildirilir.

HACİZ İHBARNAMESİ SONUÇLARI

Alacaklının talebi üzerine gönderilen haciz ihbarnamesi borçlunun, 3.kişi nezdinde bulunan hâlihazırda doğmuş hak ve alacakları üzerine haciz konulmasını sağlayacaktır. Haciz ihbarnamesinin gönderildiği tarihten sonraki bir tarihte 3.kişide, borçluya ait hak ve alacakların doğması halinde bunlar üzerine haciz konulamayacaktır. Zira haciz ihbarnamesiyle mevcut hak, alacak ve mallar için sınırlı olarak işlem yapılmaktadır.

Haciz ihbarnamesine süresi içerisinde itirazda bulunan 3.kişiye karşı, alacaklı üçüncü şahsın verdiği cevabın aksini icra mahkemesinde ispat ederek üçüncü şahsın 338 inci maddenin 1. fıkrası hükmüne göre cezalandırılmasını ve ayrıca tazminata mahkûm edilmesini isteyebilir.

Üçüncü kişinin, icra dairesi tarafından gönderilen birinci ve ikinci haciz ihbarnamesine cevap vermemesi veya itiraz etmemesi ve üçüncü haciz ihbarnamesinin gönderilmesinden itibaren 15 gün içinde menfi tespit davası açmaması halinde borç 3.kişide olduğu varsayılıp bu şekilde işlem yapılacaktır.

HACİZ MÜZEKKERESİ VE HACİZ İHBARNAMESİ ARASINDAKİ FARKLAR

İcra takibinin kesinleşmesi ardından alacaklının talebiyle icra dairesi tarafından gönderilen haciz müzekkeresi ve haciz ihbarnamesi kapsam ve sonuç bakımından birbirinden farklılıklar göstermektedir. Buna göre;

• Haciz müzekkeresi borçlunun, 3.kişide doğmuş veya doğacak olan alacaklarını kapsarken; haciz ihbarnamesi yalnızca borçlunun, 3.kişideki doğmuş alacaklarına kapsamaktadır.
  

• Haciz müzekkeresi tek bir aşama ile tamamlanırken; haciz ihbarnamesi kimi zaman 3 farklı çeşitte 3. kişiye gönderilmektedir.
  

• Üçüncü kişinin haciz müzekkeresine süresi içerisinde cevap vermemesi veya itiraz etmemesi halinde müzekkerede yazılı olan borç 3.kişide olduğu varsayılmazken; üçüncü kişinin haciz ihbarnamelerine cevap vermemesi veya itiraz etmemesi halinde borcun 3. kişide olduğu varsayılacaktır.
  

• Haciz müzekkeresine 3.kişinin itiraz etmesi halinde alacaklının başvurabileceği bir yol bulunmazken; haciz ihbarnamesinde 3.kişinin itirazı halinde alacaklı dava açma hakkına sahiptir.

Detaylı bilgi almak ve danışmanlık hizmetleri için iletişim bölümündeki bilgilerden Kocaeli avukatlık büromuz Av. Revşan Çiftçi Hukuk Bürosu’na ulaşabilirsiniz.