YAŞ DÜZELTME DAVASI

Yaş küçültme veya yaş büyütme talepleri ile nüfus kayıtlarında yer alan yaşın düzeltilmesi davası, maddi hata sonucu yaşı gerçeğe aykırı olarak kayıtlara geçen kişiler tarafından açılan davadır. Yazımızda yaş düzeltme davası detaylı bir şekilde anlatılmıştır.

YAŞ DÜZELTME DAVASI NEDİR?

Ülkemizde belli bölgelerde erkek çocuklarının geç olarak askerliğe gitmesi, kız çocuklarının ise erken evlendirilmesi amacıyla bilinçli olarak bazen ise hataen kişilerin yaşları gerçekten farklı olarak kayıtlara düşülmektedir. Kişinin yaşı nüfus kayıtlarında yanlış olarak kaydedilmiş ise bu durum yalnızca mahkeme kararı ile düzeltilebilir. Bu nedenle yaşını gerçeğe uygun olarak küçültmek veya büyütmek isteyen kimseler yaş düzeltme davası açmak zorundadır.

Uygulamada yaş düzeltme davası daha çok evlilik, askerlik, eğitim, emeklilik, ceza davasında mağdurun veya sanığın yaşının tespitinin mahkeme tarafından verilecek kararı etkilemesi gibi nedenlerde yaşanan veya olası hak kayıplarının önlenmesi amacıyla açılır. Hukuki işlemlerin kişi tarafından doğrudan yapılabilmesi için yaş şartı pek çok fiilde aranmaktadır. Kişinin yaşının nüfus kaydında hatalı veya gerçeğe aykırı olası hukuki işlemlerin ehliyeti noktasında problemler yaşanabilmektedir. Bununla birlikte yaş düzeltme davası niteliği itibariyle genel olarak tek bir kez açılabilen davalardandır. Bu nedenle yaş düzeltme davasının bir avukat ile takip edilmesini tavsiye ederiz.

YAŞ DÜZELTME DAVASI ŞARTLARI

Yaşını büyütmek veya küçültmek isteyen kimse temel olarak davanın açılmasında hukuki yarar taşıyor olması gerekir. Yaş düzeltme davası açmada hukuki yarar taşıyan kişiler ayrıca aşağıda yer alan şartları da taşıması gerekir. Bu şartlar;

• Doğum Kaydının bulunmaması: Doğumun hastanede veya doğum evinde yani resmi kurumda gerçekleşmemiş olması gerekir.

• Görünüşün Yaşa Uygun Olması: Fiziksel görünüş, değiştirilmesi talep edilen yaşa uygun olmalıdır.

• Anne ile Uygun Yaş Farkı: Yaş değişikliği talep eden kişi ile annesi arasında yaş farkı uygun olmalıdır.

• Aynı Yaşta Kardeş Bulunmaması: Yaşını büyütmek isteyen kişinin değişimi talep edilen yaşta aynı anneden olan bir kardeşinin bulunmaması gerekir.

• Kemik Yaşı İncelemesi Sınırlaması: Kemik yaşı incelemesi, genellikle 25 yaşına kadar uygulanabilir. Bu nedenle 25 yaş sınırlamasına dikkat edilmelidir. 25 yaş üstünde kişiler için farklı delillerin varlığı zorunludur.

DAVANIN TARAFLARI

Yaş düzeltme davasında davacı, düzeltmeyi isteyen şahıslar ile ilgili resmi dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet Savcıları olabilir. Yaş düzeltme davasını açan kişi yukarıda söz ettiğimiz şartları taşıyan ve davanın açılmasında hukuki yararı bulunan kimseler tarafından açılır. Henüz 18 yaşını doldurmayan kimseler adına kanuni temsilcileri tarafından dava açma yetkisi bulunmaktadır.

Yaşını küçültmek veya büyütmek için dava açan kişiler davayı Nüfus Müdürlüğüne karşı açmaları gerekir. HMK'nun ilgili maddesine göre yaş düzeltme davaları hasımsız görülen davalardandır. Ancak Nüfus Hizmetleri Kanunu m.36'da davaya Nüfus Müdürlüğü veya memurunun davada bulunması zorunluluğunu getirdiğinden dava Nüfus Müdürlüğüne karşı açılmaktadır.

YAŞ DÜZELTMENİN KANUNLA GETİRİLEN SINIRLAMALARI

Yazımızın giriş kısmında da söz ettiğimiz üzere yaş düzeltme davasının açılmasında asıl amaç eğitim, sağlık, askerlik, emeklilik, evlilik durumlarında hukuki hakların korunmasıdır. Çeşitli kanunlar ile yaş düzeltme davasının ilgili durumlara etkisi düzenlenmiştir. Buna göre;

• Askerlik Kanununun, “yaşlarını değiştirenler” başlıklı 81. maddesinde kural olarak; “Askerlik çağına girdikten sonra yaşlarını değiştirenlerin yaşlarında yapılan değişikliğin askerliklerine tesiri yoktur." düzenlenmiştir. Ancak; yoklamaları sırasında aile kütüğünde yazılı yaşları ile görünümleri uyumlu olmayanlardan kayden yaş düzeltmelerine engel bulunmayanların yaşlarının düzeltilmesi için askerlik şubesi başkanı tarafından Cumhuriyet savcısına müracaat olunur ve yargılama sonucuna göre askerlikleri yaptırılır. Yaşları düzeltilenlerden düzeltilen yaşlarına göre henüz askerlik çağına girmemiş olanların yoklamaları emsalleri ile birlikte yapılarak silah altına alınırlar.

  
  

• 5434 sayılı TC. Emekli Sandığı Kanununun 105. maddesi ile, yaş düzeltmesi için 18 yaş sınırını getirmiştir. Yaş düzeltmeleri 18 yaş doldurmadan yapılmışsa geçerli sayılacak, sonraki düzeltmeler anılan Yasa açısından dikkate alınmayacaktır. Bu düzenleme ile de yaş düzeltme kararlarına sınırlı bir geçerlilik tanındığı görülmektedir.

  
  

• 1479 sayılı Bağ-Kur Kanununun 66. maddesi hükmünde; “Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına ilişkin yaş ile ilgili hükümlerin uygulanmasında, sigortalıların ve hak sahibi çocuklarının sigortalının bu Kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihte nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri… esas tutulur.” Buna göre ilk defa çalışılmaya başlayan tarihteki nüfus kütüğünde yazılı kayıtlar gözetilecektir.

  
  

• Polis Meslek Yüksek Okullarına Giriş Yönetmeliği m.8'e göre; 18 yaşından önce yaş düzeltme davası açılıp, yaş düzeltme kararı verilmiş ise PMYO girişte bu mahkeme kararındaki yaş esas alınacaktır. Eğer 18 yaşından sonra yaş düzeltme yapılmış ise; bu takdirde yaş düzeltme yapılmadan önceki yaş dikkate alınacaktır.

GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

Yaş düzeltme davasında görevli mahkeme, Nüfus Hizmetleri Kanunu m.36'ya göre Asliye Hukuk mahkemeleridir. Davaya bakmaya yetkili mahkeme ise davacının yerleşim yeri mahkemesidir.

Detaylı bilgi almak ve danışmanlık hizmetleri için iletişim bölümündeki bilgilerden Kocaeli avukatlık büromuz Av. Revşan Çiftçi Hukuk Bürosu’na ulaşabilirsiniz.