MAAŞ HACZİ

Borcunu ödemeyen borçlunun bir işyerine bağlı olarak çalışması halinde, almış olduğu ücrete maaş haczi uygulanır. Alacaklıların borcun tahsili amacıyla sıkça başvurdukları işlem olan maaş haczi yazımızda detaylı bir şekilde açıklanmıştır. 

HACİZ NEDİR?

Alacaklı tarafından başlatılan icra takibinde, borçlunun borcu doğrudan ödememesi üzerine alacaklı icra dairesinden haciz işlemlerinin yapılarak borcun tahsilâtını talep eder.

Haciz işlemi borçlunun, hacze kabil mallarının icra dairesi tarafından cebri icra yoluyla borç miktarı kadar mal veya alacak hakkının paraya çevrilerek borcun tahsilâtını gerçekleştirme işlemidir. İcra dairesi kendiliğinden haciz işlemini gerçekleştiremeyecektir. Haciz işlemi ancak alacaklı tarafın talebiyle yapılabilmektedir.

MAAŞ HACZİ NEDİR?

İcra takibinin başlatılması üzerine, alacaklının talebiyle bir işyerinde çalışan borçlu hakkında maaş haczi talebinde bulunulur. Maaş haczi, borçlunun maaşının bir kısmının icra dairesi tarafından kesilmesidir.

İcra İflas Kanunu m.83’e göre borçlu ve ailesinin geçinmeleri için icra memurunca lüzumlu olarak takdir edilen miktar hesaplandıktan sonra kesinti yapılmaktadır. Ancak haczolunacak miktar maaşın ¼’nden az olamaz. Borçlunun rızasının olması halinde maaş haczi ¼’den fazla olabilir.

Maaş haczinin miktarı, borçlu ve ailesinin geçimini sağlaması gereken miktardan fazla olması halinde maaş haczi yapılamayacaktır. Dolayısıyla asgari geçim tutarının altında maaş alan kimsenin maaşına haciz konulamaz.

Maaş haczinde işçinin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık ücretli izin alacağı, kötü niyet tazminatı, sendikal tazminatına haciz konulamaz. Zira bu alacaklar ücret alacağı olmadığından maaş haczi ile değil ayrıca haciz yapılarak alacak tahsil edilebilir.

İcra ve İflas Kanunu m.82/11’e göre işçinin geçici iş göremezlik ödeneğine, kısa çalışma ödeneğine ve iş kazası nedeniyle almış olduğu tazminatlara haciz konulamayacaktır. Bu durumun tek istisnası aylık nafaka alacağıdır. Aylık nafaka alacağı nedeniyle başlatılan icra takiplerinde işçinin almış olduğu tüm ödemelere haciz konulabilir.

 

MAAŞ HACZİ NASIL YAPILIR?

Alacaklı tarafından icra takibinin başlatılmasıyla birlikte takip kesinleştikten sonra alacaklının talebiyle maaş haczi yapılabilir. Maaş haczi yapabilmek için öncelikle alacaklı vekili tarafından borçluya ait SGK sorgulaması yapılır. Yapılan sorgulama neticesinde borçlunun çalıştığı işyerine, maaş haczi müzekkeresi gönderilmesi için icra dairesinde talepte bulunulur.

İcra dairesi tarafından borçlunun işverenine, borçlunun maaşının ¼’nin kesinti yapılarak icra dosyasına yatırması ihtar edilir. İşveren borçlunun maaşından ilgili kesintiyi yaptıktan sonra maaşından geriye kalan tutarı borçluya öder.   

Borçlu işçinin, birden fazla kesinleşmiş icra dosyasının olması halinde alacaklar için haciz sırası yapılır. Haciz sırasını belirleyen en önemli nitelik maaş haczi müzekkeresinin işverene tebliğ tarihidir. İşverene ilk tebliğ edilen maaş haciz müzekkeresi hangisi ise, o takibe konu alacak haciz sırasında ilk olarak yer alır. Ancak alacağın aylık nafaka olduğu durumlarda maaş haciz müzekkeresi, farklı bir borca ilişkin gönderilen maaş haczi müzekkeresinden sonra tebliğ olsa dahi haciz sırasında birinci kalemde yer alır. Böylece aylık nafaka alacakları ilk olarak kesinti yapılan icra dosyaları olmaktadır.

İŞVERENİN MAAŞ HACZİNDEN SORUMLULUĞU

Borçlu işçinin maaşına haciz konulması için işverene maaş haczi müzekkeresi yazılır. Haciz müzekkeresinin tebliğinden sonra bir hafta içerisinde işveren tarafından işçinin maaşının ne kadar olduğu, borç bitene kadar haczoulunacak miktarı bildirmeye ve maaştan kesintiler yapmak zorundadır. İşverenin haciz müzekkeresi gereğince yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde işçinin maaşından kesmediği ücret kadar borçtan sorumlu olacaktır.

Ayrıca işçinin işten ayrılması durumunda, işveren tarafından işten ayrılma bildiriminin icra dosyasına yapılması zorundadır. İlgili yükümlülüklerini yerine getirmeyen işverenlerce İİK m.357’de düzenlemeye yer verilmiştir.

İİKm.357 gereğince ;

 “İcra dairesince kanuna göre yapılan tebliğ ve emirleri derhal yapmağa ve neticesini geciktirmeksizin icra dairesine bildirmeğe alakadarlar mecburdur. Makbul sebep haricinde tebliğ ve emirleri yapmayanlar hakkında ait olduğu dairece tahkikatı evveliyeye hacet kalmaksızın Cumhuriyet Savcılığınca doğrudan doğruya takibat yapılır.”

Buna göre haciz müzekkeresi gereğince yükümlülüğünü mazeretsiz yerine getirmeyen işverenler hakkında Cumhuriyet Savcılığınca soruşturma başlatılacaktır.

 

MAAŞ HACZİ NASIL KALDIRILIR?

İşçinin maaşında belli kesintiler yapılarak borcun ödenmesini sağlayan maaş haczinin sona ermesinin birden fazla yolu bulunmaktadır. Bunlar;

İlk olarak borçlunun borcunun tamamını ödemesi ve bu durumun alacaklı tarafından icra dosyasına bildirilmesi üzerine maaş haczi ortadan kalkacaktır.

İkinci olarak borçlu ile alacaklı arasında borcun yapılandırılması ve taksitlendirilmesi için bir protokolün düzenlenmesi halinde maaş haczi son bulacaktır.

Üçüncü olarak yapılan haciz işleminin hukuka aykırı olması nedeniyle borçlu tarafından yapılan itirazın kabul edilmesi halinde maaş haczi kaldırılacaktır.

Son olarak borçlunun başlatılan takibe konu alacağının aslında var olmaması nedeniyle dava açması ve davanın kazanılması halinde maaş haczi son bulacaktır.

Detaylı bilgi almak ve danışmanlık hizmetleri için iletişim bölümündeki bilgilerden Kocaeli avukatlık büromuz Av. Revşan Çiftçi Hukuk Bürosu’na ulaşabilirsiniz.