TEHİRİ İCRA KARARI VE KOŞULLARI

İcra İflas Kanununda yapılan düzenlemeye göre icra takipleri; ilamsız icra ve ilamlı icra olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İlamsız icra takiplerinde başlatılan takibe süresi içerisinde itiraz edilmesi halinde takip durur. Ancak ilamlı icra takipleri, bir mahkeme kararı veya mahkeme kararı niteliğindeki bir karara dayanılarak başlatıldığından borçlunun itiraz etmesi üzerine takibin durması mümkün değildir. Başlatılan bir ilamlı icra takibinin durdurulabilmesi için terhiri icra kararının alınması gerekmektedir. 

TEHİRİ İCRA NEDİR?

İlamlı icra takiplerinin durdurulmasını sağlayan tehiri icra müessesesi, kesinleşmesi zorunlu olmayan mahkeme kararlarının henüz kanun yolu başvurusuna konu iken icra takibine konulması üzerine yürütülmektedir. Hukukumuzda kural olarak mahkeme kararlarının icra takibine konu olması için kesinleşmesi zorunlu değildir. Ancak istisnai olarak kesinleşmeden icra takibine konu olamayacak mahkeme kararları da bulunmaktadır. İlgili kararlara Kesinleşmeden İcra Takibine Konu Olamayacak Mahkeme Kararları isimli makalemizden ulaşabilirsiniz. Dolayısıyla mahkeme kararlarının çoğunlukla kesinleşmeden icra takibine konu olabilmesinden ötürü tehiri icra yoluna sıkça başvurulmaktadır.

İİK m.36’da yer alan düzelemeye göre tehiri icra;

“…İlâma karşı istinaf veya temyiz yoluna başvuran borçlu, hükmolunan para veya eşyanın resmî bir mercie depo edildiğini ispat eder yahut hükmolunan para veya eşya kıymetinde icra mahkemesi tarafından kabul edilecek taşınır rehni veya esham veya tahvilât veya taşınmaz rehni veya muteber banka kefaleti gösterirse veya borçlunun hükmolunan para ve eşyayı karşılayacak malı mahcuz ise icranın geri bırakılması için takibin yapıldığı yer icra mahkemesinden karar alınmak üzere icra müdürü tarafından kendisine uygun bir süre verilir. Bu süre ancak zorunluluk hâlinde uzatılabilir…”

Kanun düzenlemesinden de anlaşılacağı üzere tehiri icra prosedürü oldukça dikkatli takip edilmesi gereken bir uygulama olduğundan hak kaybına uğramamak adına mutlaka bir Avukat ile birlikte yürütülmesini tavsiye ederiz.

 TEHİRİ İCRA KARARI NASIL ALINIR?

Tehiri icra kararının alınması pek çok usuli işlemi barındırdığından bu kısmın dikkatle okunması gerekir. İlamlı icra takibinin durmasını sağlayan tehiri icra prosedürünün uygulanabilmesi için şu adımların izlenmesi gerekir;

1. Tehiri icra kararının alınabilmesi için ilk olarak ilk derece mahkemesinde verilen ilama karşı terhiri icra talebini de içeren istinaf veya temyiz yolu başvurusu yapılmalıdır.

2. İstinaf veya temyiz yoluna konu olan ilk derece mahkemesi kararını veren mahkemeden kararın üst mahkemeye taşındığına ilişkin bir belge alınır. Alınan belge derkenardır. Derkenar takibin başlatıldığı icra dosyasına sunulur.

3. İcra dosyasından, teminatın hesaplanması adına kapak hesabının yapılması talep edilir.

4. Tehiri icra kararının alınması için icra dosyasına alacak ve 3 aylık faizi tutarında teminat yatırılır veya banka teminat mektubu sunulur ve terhiri icra kararının alınabilmesi için mehil talep edilir.

5. İcra müdürlüğü tarafından verilen mehil içerisinde İcra mahkemesine tehiri icra kararının alınması için başvuru yapılır.

6. İcra mahkemesinin tehiri icra kararı vermesi halinde, tehiri icra kararı ilamlı icra takibi dosyasına sunularak icranın durdurulması kararı verilir.

MEHİL VESİKASI NEDİR?

İlamlı icra takip borçlusu tehiri icra kararı alabilmek için takip dosyasına ilama karşı istinaf veya temyiz yoluna başvurulduğunu bildirir derkenar ve takibe konu borcu 3 aylık faiziyle birlikte icra dosyasına teminat olarak sunduğunu bildiren belge mehil vesikasıdır. Borçlu tehiri icra prosedürüne göre hareket ettiğini bildirerek kendisine mehil verilmesini talep eder. Borçlunun talebinin kabul edilmesi halinde icra müdürlüğünce mehil vesikası verilir.

Mehil vesikası, takip borçlusuna İcra mahkemesinden tehiri icra kararını alabilmesi için icra müdürlüğünden verilen süreyi de bildirir. Süre 30, 60 veya 90 gün olarak verilmektedir.

Ancak kanunda nafaka hükümlerinde böyle bir süre verilmeyeceği düzenlenmiş olduğundan nafakaya ilişkin ilamlı takiplerde tehiri icra kararı alınamayacaktır.

TEHİRİ İCRA KARARINDA YATIRILAN TEMİNAT

İcra mahkemesinden tehiri icra kararının alınması için takip dosyasına takip borcu ve 3 aylık faizinin teminat olarak yatırılması veya teminat mektubunun sunulması İİK m.36’da ele alınmıştır.

Borçlu, Devlet veya adlî yardımdan yararlanan bir kimse ise teminat gösterme zorunluluğu yoktur.

Bölge adliye mahkemesince başvurunun haklı görülmesi hâlinde teminatın geri verilip verilmeyeceğine karar verilir. Yargıtay'ca hükmün bozulması hâlinde borçlunun başvurusu üzerine, bozmanın mahiyetine göre teminatın geri verilip verilmeyeceğine bozma sonrası esası inceleyecek mahkemece kesin olarak karar verilir.

Bölge adliye mahkemesince başvurunun kesin olarak esastan reddine karar verilmesi veya Yargıtay'ca hükmün onanması hâlinde alacaklının istemi üzerine başkaca işleme gerek kalmaksızın teminata konu olan para alacaklıya ödenir. Mal ve haklar ise, malın türüne göre icra dairesince paraya çevrilir.

Bölge adliye mahkemesinin başvurunun esastan reddine ilişkin kararına karşı temyiz yolunun açık olması hâlinde, temyiz yoluna başvurma süresinin dolmasına kadar icranın geri bırakılması kararının etkisi devam eder. İlâm alacaklısının teminat üzerinde rüçhan hakkı vardır.

GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

İlamlı takibin durdurulması için tehiri icra kararının alınacağı görevli mahkemeler İcra mahkemeleri iken; yetkili mahkemeler takibin yapıldığı yer mahkemesidir.

12. HUKUK DAİRESİ 2019/12672 E.   2019/17345 K.  SAYILI İÇTİHAT METNİ

“…Bu durumda, ilk derece mahkemesi tarafından verilen karara karşı istinaf başvurusunda bulunulması sırasında tehiri icra talep edilmesi ve icra müdürlüğüne başvurularak gerekli teminatın yatırılması halinde icra müdürlüğünce Bölge Adliye Mahkemesinden tehiri icra kararı getirmek için süre (mehil vesikası) verilmesinin gerektiği, ayrıca Bölge Adliye Mahkemesi tarafından takibe dayanak ilk derece mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin esastan reddine karar verilmesi durumunda, işbu karara karşı temyiz yolunun açık olması ve tehiri icra talepli temyiz dilekçesi verilmesi halinde de icra müdürlüğünce Yargıtay'dan tehiri icra kararı getirmek için süre (mehil vesikası) verilmesi gerekmekte olup... Bölge Adliye Mahkemesi....Hukuk Dairesi ile... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesinin kesin kararları arasındaki uyuşmazlığın bu şekilde giderilmesine karar vermek gerekmiştir…”

Detaylı bilgi almak ve danışmanlık hizmetleri için iletişim bölümündeki bilgilerden Kocaeli avukatlık büromuz Av. Revşan Çiftçi Hukuk Bürosu’na ulaşabilirsiniz.