YENİ YARGI PAKETİYLE GETİRİLMESİ PLANLANAN KISMİ AF YASASI NEDİR?

Adalet Bakanı Yılmaz TUNÇ 23.02.2025 tarihinde yeni yargı paketiyle getirilecek olan düzenlemelere ilişkin açıklamalarda bulunmuştur. Yeni yargı paketiyle olası düzenlenecek olan ve hükümlüleri yakından ilgilendiren af konusuna da değinilmiştir. Bakan Yılmaz TUNÇ’un açıklamasının ilgili kısmı; “31 Temmuz 2023 itibarıyla cezası kesinleşmiş olanların yararlandığı düzenlemeden, bu tarihten önce suç işlemiş olup da o dönemde cezası kesinleşmemiş kişiler yararlanamadı. Burada eşitlik ilkesi açısından bir düzenleme yapılabilir, ama bu bir af değil” şeklindedir.

İlgili açıklamaya göre kamuda kısmi af olarak adlandırılan af düzenlemesine ilişkin açıklamalarımız yazımızda detaylı bir şekilde ele alınmıştır.

EŞİTLİK İLKESİNE AYKIRILIK GETİREN AF YASASI NEDİR?

Türk Ceza Kanunu’nda 31 Temmuz 2023 tarihinde yapılan değişiklik ile birlikte hükümlüler hakkında af uygulanmıştır. Kanunun Geçici m.10’da yer alan düzenlemeye göre;

“Covid-19 salgın hastalığı nedeniyle izinde bulunan ve ilgili mevzuat uyarınca cezalarının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına beş yıl ve daha az süre kalan hükümlülerin talebi aranmaksızın, cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına infaz hakimi tarafından karar verilebilir.

Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar, Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar ve örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar hariç olmak üzere;

31/7/2023 tarihi itibarıyla ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülerden, toplam hapis cezası on yıldan az ise bir ayını, on yıl ve daha fazla ise üç ayını bu kurumlarda geçirip ilgili mevzuat uyarınca açık ceza infaz kurumlarına ayrılmasına üç yıl veya daha az süre kalanlar, bu şartların oluştuğu tarih itibarıyla açık ceza infaz kurumlarına ayrılabilir.

Bu hükümlüler ile 31/7/2023 tarihinde geçici 9 uncu maddenin altıncı fıkrası kapsamında açık ceza infaz kurumunda bulunan hükümlüler, talepleri hâlinde en az üç ay açık ceza infaz kurumunda kalmış olmak şartıyla ilgili mevzuat uyarınca cezaların denetimli serbestlik tedbiri altında infazı uygulamasından üç yıl erken yararlandırılır.

Altıncı fıkra hükümleri 31/7/2023 tarihi itibarıyla;

a) Hapis cezasının infazı 16, 16/A ve 17 nci maddeleri kapsamında ertelenmiş olan, 

b) Hapis cezasının infazı durdurulmuş olan, hükümlüler hakkında da uygulanır.”

Kanunda yapılan değişiklik temel olarak cezanın kesinleşmiş olması şartını taşıyan hükümlülere uygulanmasına bağlanmıştır. Ezcümle 31 Temmuz 2023 tarihinde yargılaması sona ermeyip, cezası kesinleşmeyen kişiler hakkında Covid yasası uygulanamamıştır. Ancak anılan düzenlemenin Anayasanın eşitlik ilkesine dolayısıyla insan haklarına aykırı olması nedeniyle tartışmalara sebep olmuş ve Anayasa Mahkemesine iptal edilmesi talebiyle pek çok başvuruya konu edilmiştir.

Sinop İnfaz Hâkimliğince Anayasa Mahkemesine yapılan iptal başvurusunda, karşı oylarda ilgili düzenlemenin eşitlik ilkesine aykırı olduğuna ilişkin açıklamalara yer verilmiştir. İlgili kısımda verilen örneğe göre;

“5.Aynı suç nedeniyle yargılaması devam ederken kovuşturma aşamasında tutuklanan iki sanıktan bir tanesinin yargılamasının daha erken kesinleşmesi ve belirlenen tarihte hükümlü statüsüne kavuşması durumunda bu kişi söz konusu kuralın sağladığı kolaylıklardan yararlanacaktır.

6. Aynı suçtan yargılanan diğer kişi ise Cumhuriyet savcısı tarafından hakkında verilen kararın temyiz edilmesi nedeniyle hükmün 31/7/2023 tarihinden sonra kesinleşmesi durumunda belirlenen bu tarih itibariyle hükümlü statüsünde olmaması nedeniyle sağlanan avantajlardan yararlanamayacaktır.

7. Bu durum aynı tarihte aynı suçu işleyen ve belirlenen tarihte her ikisi de ceza infaz kurumunda bulunan kişiler açısından farklı uygulamalara sebebiyet vermektedir.”

Anayasa Mahkemesi üyeleri tarafından verilen açık ve net örnekten de anlaşılacağı üzere aynı suçu aynı tarihte işleyen iki sanıktan birinin, yargılama süreçlerinin farklı ilerlemesi nedeniyle, 31 Temmuz 2023 tarihli kanun değişikliğinden yararlanamıyor olması hukuka aykırıdır.

YENİ YARGI PAKETİYLE GETİRİLECEK OLAN OLASI DÜZENLEME NEDİR?

Covid yasası olarak anılan ve Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırılık teşkil eden düzenlemede yapılacak değişikliklerin, TBMM çalışmaları sonucunda ileri tarihlerde kabul edilmesi konuşulmaktadır. Yeni yargı paketiyle getirilecek olası düzenleme, 31 Temmuz 2023 tarihinde yapılan değişiklik ile paralellik göstermesi halinde;

31 Temmuz 2023 tarihinden önce işlenen bir suç nedeniyle ilgili tarihte kapalı ceza infaz kurumunda bulunan bir kişi, 3 yıl erkenden açık ceza infaz kurumuna geçecektir.

31 Temmuz 2023 tarihinden önce işlenen bir suç nedeniyle ilgili tarihte açık ceza infaz kurumunda bulunan bir kişi, 3 yıl erkenden denetimli serbestliğe ayrılacaktır.

Açık ceza infaz kurumunda bulunup denetimli serbestliğe ayrılmasına 5 yıl veya daha az süresi kalan bir kişinin cezası, denetimli serbestlik koşulları kapsamında infaz edilecektir.  

Yeni yargı paketiyle getirilmesi planlanan düzenlemelerin, 31 Temmuz 2023 tarihli yasa değişikliği ile paralellik göstermesi ve eşitlik ilkesine aykırılığın ortadan kaldırılması hükümlü hakları bakımından oldukça önemlidir. Meclis tarafından değişikliklerin yasalaşması ile birlikte cezaların infazını ve cezaevinden tahliye süreçleri üzerindeki etkisi ilerleyen süreçte görülecektir.

DEĞİŞİKLİĞİN UYGULANAMAYACAĞI SUÇLAR NELERDİR?

5275 Sayılı Kanunun Geçici 10. maddesinde yapılacak olası düzenleme ile uygulanacak olan suçların kapsamının genişlemeyeceği nedeniyle maddenin şu anki halinde ilgili düzenlemenin uygulanacağı suçlar belirtilmiştir. Yasa değişikliğinin uygulanamayacağı suçlar;

Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, terörle mücadele kanunu kapsamına giren suçlar ve örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardır.

Detaylı bilgi almak ve danışmanlık hizmetleri için iletişim bölümündeki bilgilerden Kocaeli avukatlık büromuz Av. Revşan Çiftçi Hukuk Bürosu’na ulaşabilirsiniz.